Phố Hàng Bài

Phố Hàng Bài đi từ ngã tư Đinh Tiên Hoàng - Tràng Tiền đến phố Hàm Long. Đây nguyên là đất các thôn Hậu Lâu, Hữu Vọng, Vũ Thạch Hạ và Hàm Châu.

Phố Hàng Bài xưa

Phố được xây dựng trên nền đất xưa vốn thuộc thôn Hậu Lâu, tổng Hữu Túc và hai thôn Vũ Thạch Hạ, Hàm Châu, tổng Tả Nghiêm, huyện Thọ Xương cũ.


Tới giữa thế kỷ XIX, thôn Hậu Lâu hợp nhất với thôn Hậu Bi thành thôn Cựu Lâu, thôn Vũ Thạch Hạ nhập với thôn Vũ Thạch Thượng gọi chung là thôn Vũ Thạch, Hữu Vọng đổi ra là Vọng Đức, Hàm Châu hợp với thôn Tràng Khánh thành Hàm Khánh. Gọi là Hàng Bài vì có một thời ở đoạn đầu phố là nơi tập trung những nhà làm bán các cỗ bài lá, như tổ tôm, tam cúc...

Phố nằm trong khu vực bọn thực dân mở rộng ngay từ những năm đầu của thời Pháp thuộc. Năm 1888, phố mang tên Đại lộ Đồng Khánh (Boulevard Đồng Khánh). Đầu phố trước có chợ Mới, nơi tập trung các nhà làm những cỗ bài lá (tam cúc, tổ tôm..) nên gọi là Hàng Bài. Sau 1945, được đổi là đại lộ Triệu Quang Phục. Đến 1946, phố được gọi lại là Đồng Khánh. Và đến 1955 phố được đổi tên là phố Hàng Bài.

Cũng thời gian này, nghề làm bài lá đã bị trục ra khỏi phố, nhường chỗ cho các công sở và các hãng buôn của thực dân, tư sản. Ví như ở ngay đầu phố, chợ Mới đã nhường chỗ cho một hãng buôn tạp hóa lớn nhất Hà Nội là “Liên hợp thương mại Đông Dương” (L’Union commereiale indochinoise) mà sau dân chúng quen gọi là “hiệu Gô-đa” nay là chỗ cửa hàng Trung tâm thương mại Tràng Tiền.

Tại đây, thực dân Pháp đã xây dựng, đặt một hãng buôn tạp hoá lớn là "Liên hợp thương mại Đông Dương" (L'Union commerciale indochinoise), dân chúng quen gọi là "hiệu Gođa" (sau là Tổng công ty bách hoá Tổng hợp), một trong những cửa hàng bách hoá lớn nhất Hà Nội trước đây, nay đã được xây dựng lại theo yêu cầu sử dụng mới và đẹp, hiện đại hơn. Gần ngã tư Lý Thường Kiệt, trước đây là trường nữ sinh Đồng Khánh, nay là Trường Trung học Trưng Vương, gần ngã tư phố Trần Hưng Đạo là Bộ tư lệnh cảnh sát, đối diện là Rạp chiếu bóng Tháng Tám, một trong những rạp chiếu bóng lớn nhất ở Hà Nội. Trên phố này, nghề sửa chữa đồng hồ là nghề lâu năm nhất.

Sau Cách mạng 1945, ta đã đổi tên phố là đại lộ Triệu Quang Phục. Những ngày khói lửa tháng 12 năm 1946 nơi này cùng trại Vệ quốc đoàn, là nơi xảy ra những cuộc giao tranh ác liệt giữa bộ đội và tự vệ thành với quân Pháp gây hấn. Nay, Hàng Bài biến đổi nhiều, nhà Gô-đa thành Cửa hàng Bách hóa tổng hợp, rồi nay là Trung tâm Thương mại Tràng Tiền (tráng lệ hơn nhưng vắng khách chứ không sầm uất như thời là Bách hóa Tổng hợp). Hai bên phố là các cơ sở kinh doanh thương mại và dịch vụ. Số 19 thành một địa chỉ văn hóa: Nhà triển lãm nghệ thuật, mỗi lần có trưng bày khách vào ra cũng khá đông. Nhiều cửa hàng thời trang bắt mắt, hấp dẫn. Trại lính Khố Xanh thành Tổng cục Cảnh sát và Cục Xuất nhập cảnh...

Phố Hàng Bài có trung tâm thương mại, có các hiệu thuốc, các cửa hàng thời trang, ăn uống, giày dép, văn hóa phẩm, tạp hóa, di động, trung tâm y tế, nhà triển lãm, nhà trường, công an, v.v... Là một con phố tụ hội đủ kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội...